ปลาทองออแรนดา เป็นสายพันธุ์ของปลาทองชนิดหนึ่งที่เกิดจากการนำปลาทองสายพันธุ์ริวกิ้นและสายพันธุ์หัวสิงห์มาผสมกัน ปลาทองออแรนดามีถิ่นกำเนิดในประเทศจีน และเป็นปลาทองที่มีความนิยมสูงในประเทศไทย เนื่องจากมีราคาถูก เลี้ยงง่าย และมีสีสันสวยงาม
ลักษณะปลาทองชนิดนี้คือ ครีบทุกครีบจะยาวและใหญ่ มีครีบที่ตั้งตรง หางแผ่บาง ส่วนลำตัวจะยาวกว่าปลาทองสายพันธุ์ริวกิ้น และหางสิงห์ส่วนหัวมีขนาดใหญ่โดยเฉพาะบริเวณหัวด้านบนที่มีวุ้นขึ้นหนา มีลักษณะคล้ายปลาสวมหมวกไว้บนหัว ซึ่งคล้ายคลึงกับปลาทองหัวสิงห์โต แต่ความหนาของวุ้นมีไม่มากเท่า โดยปกติวุ้นจะมีลักษณะเล็กและละเอียดกว่าวุ้นของปลาทองหัวสิงห์ แต่ก็มีปลาบางตัวที่มีวุ้นขึ้นดกหนา จนดูคล้ายปลาทองหัวสิงห์เช่นกัน
ปลาทองออแรนดาหัววุ้นจัดได้ว่าเป็นปลาทองที่มีขนาดค่อนข้างใหญ่ ความยาวโดยเฉลี่ยของปลาเมื่อโตเต็มที่จะมีความยาวประมาณ 30 เซนติเมตร เมื่อวัดจากหัวจรดปลายหาง มีนักเลี้ยงปลาทองบางท่านสามารถเลี้ยงให้มีขนาดใหญ่ถึง 60 เซนติเมตรซึ่งต่อมาเริ่มรู้จักกันอย่างแพร่หลายในชื่อพันธุ์ ออแรนดายักษ์
โดยปกติแล้วปลาชนิดนี้จะมีอัตราการเจริญเติบโตค่อนข้างช้า โดยเฉพาะพัฒนาการของวุ้นบนหัวที่ค่อนข้างช้ามาก แต่เมื่อปลาเริ่มโตจะมีวุ้นขึ้นบนหัวเด่นชัดจะเป็นที่นิยมมาก ซึ่งนั่นก็หมายถึงต้องซื้อขายกันในราคาที่สูงขึ้นไปอีกด้วย อย่างไรก็ตามปลาชนิดนี้จัดได้ว่าเป็นปลาทองที่ค่อนข้างเลี้ยงง่าย เพราะเป็นปลาที่มีความอดทน สำหรับวงจรชีวิตของปลาพันธุ์นี้จะอยู่ในช่วงอายุประมาณ 5-10 ปี
โดยปกติปลาทองออแรนดาชอบอยู่ในน้ำที่มีอุณหภูมิค่อนข้างต่ำ แต่ไม่ชอบแสงแดดจ้ามากเกินไป ดังนั้นจึงไม่ควรเลี้ยงไว้ในที่กลางแจ้งซึ่งมีแดดส่องตลอดเวลา และถ้าต้องการให้ปลามีวุ้นดกหนาก็ไม่ควรเลี้ยงในน้ำที่มีระดับสูงจนเกินไป สำหรับเกณฑ์ในการพิจารณาความสวยงามของปลาชนิดนี้ คือส่วนหัวจะต้องมีวุ้นขึ้นดกหนา วุ้นจะต้องมีขนาดเล็ก ละเอียดและไล่เลี่ยกัน ลำตัวจะต้องได้สัดส่วนกับส่วนหัวและหาง หางควรมีลักษณะยาวไม่หัก คดงอหรือพับ สีจะต้องสด
กรณีที่เป็นปลาสีขาวล้วนก็ไม่ควรที่จะมีสีเหลืองแซม ซึ่งปัจจุบันลวดลายขาวแดงกำลังเป็นที่นิยมมากในบ้านเรา ทั้งนี้ปลาทองออแรนดายังสามารถแบงเป็นสายพันธุ์ย่อยๆ ได้ดังนี้
1. ออแรนดาธรรมดา มีลำตัวค่อนข้างยาวรี หัวไม่มีวุ้น ครีบทุกครีบยาวมาก
2. ออแรนดาหัววุ้น มีลำตัวและหางไม่ยาวเท่าออแรนดาธรรมดา แต่บริเวณหัวจะมีวุ้นคลุมอยู่คล้ายกับปลาทองพันธุ์หัวสิงห์ แต่วุ้นจะไม่ปกคลุมส่วนของหัวทั้งหมด ซึ่งจะมีวุ้นเฉพาะตรงกลางของส่วนหัวเท่านั้น และวุ้นที่ดีจะต้องมีลักษณะเป็นรูปสี่เหลี่ยมเมื่อมองจากด้านบน
3. ออแรนดาหัวแดง (Red Cap Oranda) คือออแรนดาหัววุ้นที่มีวุ้นบนหัวเป็นสีแดง และลำตัวมีสีขาว ภาษาญี่ปุ่นเรียกว่า ตันโจ
4. ออแรนดาห้าสี (Calio Oranda) ลักษณะเหมือนออแรนดาหัววุ้นทั่วไป แต่มีสีลำตัว 5 สี คือ สีฟ้า ดำ ขาว แดง และส้ม
5. ออแรนดาหางพวง (Vailtail) ลักษณะครีบหางจะยาวเป็นพวง ครีบหลังพลิ้วยาว ที่หัวมีวุ้นน้อยหรือไม่มีเลย ส่วนของลำตัวใหญ่สั้น ท้องกลม แต่ส่วนหลังแบนข้างเล็กน้อย บริเวณโหนกหลังสูงชันมาก ทำให้ส่วนหัวดูแหลมเล็ก ครีบหลังใหญ่ยาวและตั้งสูง ครีบหางเว้าลึกเป็นพวง